پیامدهای ریاست جمهوری ترامپ (تلاطم امریکای ترامپی)1؛ استراتژی امنیت ملی ترامپ در سال 2017

بررسی پیامدها و تبعات کوتاه و بلند مدت دولت ترامپ' href='/last-search/?q=ترامپ'>ترامپ در سیاست داخلی و خارجی امریکا، هدف این مجموعه مقالات است. بررسی این پیامدها، ضمن ترسیم تاثیر ترامپ بر تشدید شکاف های اجتماعی و سیاسی در جامعه آمریکا، چشم انداز افول هژمون امریکا در جهان را نیز مشخص تر می سازد. در این نوشتار به بررسی «استراتژی امنیت ملی ترامپ درسال 2017 » خواهیم پرداخت.

دونالد ترامپ رقابت های انتخاباتی سال 2016 میلادی را در مقابل هیلاری کلینتون با شعار «اول آمریکا» و «بازگرداندن عظمت به امریکا» آغاز کرد. البته هر دو نامزد، قبل از شروع انتخابات ریاست جمهوری سال 2016، در درون احزاب خود نیز فرایند نفس گیری را برای انتخاب شدن به عنوان نامزدهای نهایی حزب متبوع شان برای انتخابات ریاست جمهوری طی کردند. همان مقطع، برخی از تحلیل گران، این موضوع را نشانه ای از شکل یک هنجار سیاسی جدید دانستند که عرصه سیسای را پرآشوب تر خواهد ساخت .

راند براونستین Ron Brownstein تحلیل گر سیاسی در ماهنامه آتلانتیک در این خصوص در سال 2016 نوشته است:" با وجود برتری های هر دو کاندیدای پیشتاز (دموکرات و جمهوری خواه)، کلینتون و ترامپ احتمالا تا آخرین روز رقابت های مقدماتی باید با رقبای خود دست و پنجه نرم کنند. چنین رقابت پرآشوبی ممکن است علامت یک هنجار (سیاسی) جدید باشد. از دهه ۱۹۸۰ تاکنون فرایند انتخاب نامزدهای هر دو حزب برای انتخابات ریاست جمهوری، همواره به سادگی حل و فصل شده است اما رقابت های امسال بیانگر تغییرات ساختاری است که می­توانند رقابت های طولانی تر و پرآشوب تر را به دنبال داشته باشند. رقابت های درون حزبی نامزد ها هرگز تا بدین حد شدید نبوده است. می توان گفت که رقابت های انتخاباتی درون حزبی امروز، از دو ماراتن در حال تبدیل شدن به ورزش های سه گانه است".

در جریان رقابتهای انتخاباتی، ترامپ در بسیج کردن قشرهای نادیده گرفته شده و طبقه کارگر سفیدپوست بسیار موفق عمل کرد. این طبقه درحالی به ترامپ رای دادند که وی در سخنرانی های خود به بخشی از تفکرات سنتی آمریکا، به ویژه کاهش مالیات ثروتمندان و کاهش خدمات اجتماعی به ظاهر متعهد بود. کارگران سفید پوست به طور سنتی و تا زمان انتخاب شدن بیل کلینتون به ریاست جمهوری آمریکا، طرفدار حزب دموکرات بودند و به طور سنتی به نامزد این حزب رای می ­دادند. ترامپ عمدتا به دو مشکل اصلی افزایش نابرابری، که متوجه طبقه کارگر سفید است و تحت سلطه بودن سیستم سیاسی آمریکا توسط گروههای ذی نفع  پرداخت. این شعارها در جذب آرای طبقه کارگر سفید پوست موثر واقع شد. هر چند این طبقه در پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ نیز در مقایسه با سال 2016 ، وضعیت چندان مساعدی نداشتند.  

هرچند ترامپ هیچ طرحی برای حل دو مشکل «افزایش نابرابریها» و «دخالت گروه های ذینفوذ و دولت سایه در نظام سیاسی»، ارائه نکرد، اما به نظر می ­رسد رای دهندگان آمریکایی تحت تاثیر شعارهای پوپولیستی ترامپ به این موضوع مهم توجهی نداشتند. رای دهندگان حتی به جنجال های رسانه ­ای در خصوص نیز توجه نکردند و افشای نقاط ضعف ترامپ در رسانه ها ظاهرا هیچ تاثیری بر روی رای آنان نداشت. چرا که دونالد ترامپ زمانی نامزد انتخابات شد که بی اعتمادی به سیستم سیاسی و رسانه ­ای آمریکا در میان مردم به اوج خود رسیده بود. ترامپ با استفاده از این وضعیت، نشان داد که ظاهراً نیازی به پشتیبانی حزبی ندارد و هر زمان که یکی از شخصیت های جمهوری خواه علیه اش سخن می گفت، افتخار می کرد که وی علیه سیستم سیاسی موجود بوده و در مسیری درست، قرار دارد. از اینرو مبارزات انتخاباتی ترامپ بر ضد سنت سیاسی آمریکا قرار داشت. وی با رویکرد پوپولیستی در انتخابات سال 2016 و علیرغم ادعای دخالت روسیه در انتخابات ، پیروز شد. شروع ریاست جمهوری ترامپ ار سال 2017، سیاست داخلی و خارجی آمریکا را، دچار تلاطم ساخت. 

پس از انتخابات ریاست جمهوری، در دسامبر 2017 ، ترامپ سند «استراتژی امنیت ملی» دولت خود را منتشر کرد.سندی «استراتژی امنیت ملی» سندی است که دولت ایالات متحده موظف است به طور سالانه آن را منتشر کند. در این سند منافع و اهداف این کشور در سطح بین‌الملل مشخص شده و مسائلی که برای امینت ملی ایالات متحده اهمیت دارند، تبیین ‌می‌شوند. این سند نیز مانند اسناد دیگر نشان‌دهنده اهداف راهبردی دولت وقت این کشور است. ترامپ در این سند دیدگاه‌های راهبردی خود را در خصوص موضوعات  مهم داخلی و خارجی مطرح کرد. رئوس، نکات کلیدی و اهداف راهبردی این سند نسبتا طولانی عبارتند از:

«مردم آمریکا من را انتخاب کردند تا عظمت آمریکا را بازگردانند. من قول داده‌ام که دولت من، امنیت، منافع و رفاه شهروندان آمریکا را در صدر اولویت قرار دهد. ما با شعار «نخست آمریکا» منافع سیاست خارجی شهروندان خود را در اولویت قرار خواهیم داده و از حقوق مستقل خود به‌عنوان یک کشور محافظت خواهیم کرد. آمریکا بار دیگر در عرصه جهانی رهبری خواهد کرد».

ترامپ در سند استراتژی امنیت ملی دولت خود اذعان می کند:«آمریکا با جهانی خطرناک، روبه‌روست که مملو از طیف گسترده‌ای از تهدیدهایی است که در سال‌های اخیر تشدید شده‌اند. در داخل، عدم اجرای قوانین سخت مهاجرتی، باعث آسیب‌پذیری کشور شده است. کارتل های جنایتکار نیز، مواد مخدر و خطرات مهلکی وارد جامعه می‌کنند. شیوه‌های تجاری غیرمنصفانه در سطح بین المللی باعث تضعیف اقتصاد آمریکا و انتقال مشاغل به خارج از این کشور شده است». از نظر ترامپ، تقسیم غیرمنصفانه هزینه‌ها با متحدان آمریکا در سازمان ها و ائتلاف های بین المللی، موجب فشار مالیات بر شهروندان و همچنین تقویت بدخواهان این کشور شده است، و بسیاری از مردم آمریکا، اعتماد خود را به دولت، امیدشان به آینده و ایمانشان به ارزش‌های آمریکایی را از دست‌داده اند».

ترامپ اعتقاد داشت، متحدان آمریکا باید سهم بیشتری در دفاع مشترک برعهده‌ بگیرند. وی اعلام کرد که آمریکا دیگر تهاجم اقتصادی یا شیوه‌های غیرمنصفانه تجاری را تحمل نخواهد کرد و از طریق سرمایه‌گذاری بی‌سابقه‌ای در  بخش های نظامی و امنیتی، مرزها را کنترل می‌کند. ترامپ تاکید داشت که روابط تجاری امریکا را بر اساس انصاف و سود متقابل برقرار و در دفاع از منافع کشور هیچ عذری نخواهد پذیرفت.

ترامپ در سال اول ریاست جمهوری اش و در سند استررتژی امنیت ملی دولت خود اهدافی را در چهار رکن مطرح کرد. اولین رکن، حفاظت از مردم آمریکا، وطن و سبک زندگی آمریکایی بود. در رکن دوم به گسترش رفاه آمریکایی پرداخته و تاکید کرد؛ امنیت اقتصادی، امنیت ملی است. ترامپ رکن سوم را به حفظ صلح از طریق قدرت، اختصاص داد.

دونالد ترامپ در رکن چهارم اهداف سند استراتژی امنیت ملی دولت خود، به صراحت اعلام می کند؛ ما نفوذ آمریکا در جهان را با شعار «اول آمریکا» در سیاست خارجی گرامی داشته و به‌عنوان نیرویی مثبت که می‌تواند به تعیین شرایطی برای صلح، رفاه و توسعه جوامع کمک کند، ارزیابی می کنیم. شکست یا پیروزی به اقدامات ما بستگی دارد.

طبق دکترین ترامپ، هدف غایی آمریکا، برتری دادن به این کشور در تمام حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و سیاست خارجی ایالات متحده است. این در شرایطی است که دوره ریاست جمهوری ترامپ در حالی پایان یافت که افول این کشور در بسیاری از زمینه ها، تشدید یافته و گسل های اجتماعی نیز فعال شده اند. 

واقعیت این است که شعار«نخست آمریکا» بعنوان هدف اول دولت ترامپ، در عمل به این معنا بود که تمام کشورهای دیگر باید در خدمت هدف اول آمریکا قرار گیرند. اجرای این مدل در اقتصاد جهانی، سیاست خارجی و سایر زمینه ها مانند مهاجرت، موجب ایجاد «خود» و «دیگری» شد. بنابراین اساساً دیگران در رویکرد اعلامی ترامپ جایی نداشتند مگر آن‌که به‌عنوان ابزار مورداستفاده باشند. چنین دیدگاهی که بر اساس نظریه ناسیونالیسم محافظه کار، شکل گرفته بود باعث انزوای آمریکا در عرصه بین المللی شد، بدون اینکه در عرصه داخلی نیز دستاورد چشمگیری داشته باشد.