مولفه‌های اثرگذار بر روند بحران ونزوئلا

شورای راهبردی آنلاین – یادداشت: تظاهرات در خیابان‌های ونزوئلا - همچنان در جریان است و این در حالی است که این بحران - روز به روز بیشتر وارد فاز بین‌المللی می‌شود.

بحران - ونزوئلا - را بحران ریاست‌جمهوری می‌خوانند؛ بحرانی که از تاریخ ۱۰ ژانویه ۲۰۱۹ آغاز شده‌است. در این تاریخ مجلس ملی ونزوئلا، نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۸، که منجر به پیروزی نیکلاس مادورو شد را نامعتبر اعلام کرد. مجلس ملی ونزوئلا در این روز، خوان گوایدو را به عنوان رئیس‌جمهور موقت معرفی کرد. پس از آن نیز با وجود برخی تلاش‌ها برای پایان بحران در این کشور اما شاهد تداوم و حتی افزایش تنش‌ها هستیم. در حال حاضر نیز در داخل ونزوئلا بحث سلب مصونیت خوان گوآیدو، رهبر مخالفان خبرساز شده و این مسئله تاحدودی منجر به ایجاد التهاب بیشتر در این کشور شده است. چون خط قرمز آمریکایی‌ها این بود که تحت هیچ عنوان آقای گوایدو صدمه‌ای نبیند. به همین دلیل دولت مادورو سعی کرده به صورت قانونی از گوایدو سلب مصونیت کند تا بعدتر وی را تحت تعقیب قرار دهد.

همچنین بحث عدم وفاداری برخی سران نیروهای مسلح که به کلمبیا پناهنده شد‌ه‌اند، نیز یکی از موضوعات مهم در بحران ونزوئلا است.

در رابطه با منطقه نیز فشارهای منطقه‌ای به خصوص از سوی برزیل از فاکتورهای اثرگذار - در روند - بحران ونزوئلا است.

تحول بعدی نیز به بحث افزایش تحریم‌های آمریکا بازمی‌گردد؛ آمریکا حتی نفت‌کش‌هایی که نفت ونزوئلا را بارگیری می‌کنند تحریم‌کرده‌ است. لذا به نظر می‌رسد آمریکا در فاز تنگ‌تر کردن حلقه تحریم‌ها علیه کاراکاس در حال حرکت است. از دیگر سو به دنبال حضور نظامیان روسیه در ونزوئلا، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد واشنگتن آماده پاسخ دادن به حضور نظامیان روسیه در ونزوئلا است. در عین حال چین نیز نیرو و تجهیزات نظامی به ونزوئلا فرستاده که این اقدام بسیار غافلگیرکننده بود.

با در کنار قرار دادن این تحولات می‌توان گفت که جنس رقابت‌های استراتژیک فعلی از فاز ایدئولوژیک دوران جنگ سرد و رقابت‌هایی که بیشتر جنبه سرمایه‌داری و سوسیالیستی را در بر می‌گرفت خارج شده است. اکنون مبنا بیشتر رقابت‌های اقتصادی استراتژیک است.

اگر به استراتژی‌های کلان ایالات متحده طی سال‌های اخیر نگاهی داشته باشیم، آنها بیشتر روی جنگ‌های مالی متمرکز هستند و چند هدف را دنبال می‌کنند؛ نخست بحث حفاظت از سیستم دلار است که آمریکایی‌ها به شدت روی این مسئله حساس هستند.

مسئله دیگر به جنگ تعرفه‌ها مربوط می‌شود؛ به نظر می‌رسد که قدرت‌های جهانی تاحد ممکن تلاش دارند از تقابل نظامی در این حوزه به ویژه حوزه ونزوئلا خودداری کنند.

مولفه نفت نیز مولفه تاثیرگذاری در روند - مسائل مربوط به ونزوئلا است. آمریکا روی فروش نفت خود برنامه‌ریزی‌های گسترده بلندمدتی انجام داده و طبیعی است که مایل است کشورهایی مانند ایران،‌ ونزوئلا و حتی اوپک وارد این چرخه نشوند.

بحث سرمایه‌گذاری‌های کلانی که چینی‌ها و روس‌ها در ونزوئلا انجام داده‌اند نیز از دیگر مولفه‌های اثرگذار - در تحولات اخیر است. زیرا آنها نمی‌خواهند این فضا را به راحتی از دست بدهند. 

لذا سه مولفه‌ یعنی بحث سیستم تقویت دلار، بحث نفت و ورود نیروها و مستشاران نظامی چین و روسیه به ونزوئلا از جمله مولفه‌های اثرگذار بر این بحران هستند.

البته به نظر می‌رسد که ورود نیروهای نظامی چین و روسیه بیشتر یک بلوف و با هدف تاثیرگذاری بر تصمیمات آمریکا است. درواقع مسکو و پکن بر آن هستند که باورود نیروهای نظامی‌شان تا حد ممکن آمریکایی‌ها را تحت تاثیر قرار دهند تا اگر قرار باشد امتیازی بگیرند بر سر میز مذاکره این امر صورت پذیرد.

در نتیجه شاید هدف برتر روسیه و چین بر این مبنا باشد که تعهداتی از آمریکایی‌ها بگیرند تا سرمایه‌گذاری‌هایشان در ونزوئلا در هر شرایطی حفظ شود. در این بین به نظر می‌رسد محتمل‌ترین سناریو این باشد که روسیه و چین تلاش کنند تا این قضیه را مدیریت کرده و مشکلات را با آمریکا حل و فصل کنند.

درواقع اگر روسیه و چین به این نتیجه برسند که سرمایه‌گذاری‌هایشان در آنجا حفظ می‌شود و سهم لازم را از کیک ونزوئلا دریافت خواهند کرد با آمریکا وارد تعامل خواهند شد.

البته در داخل ونزوئلا فضای پرآشوبی را شاهد هستیم و اینطور تصور می‌شود که مصالحه در آنجا ناممکن باشد آنهم در شرایطی که صحنه ونزوئلا درگیر رقابت‌های قدرت‌های جهانی شده است.