سایه جنگ داخلی بر سر ونزوئلا

ناتوانی دولت برای ارائه خدمات اجتماعی، بهداشتی، غذایی و دارویی رسما مشروعیت نیکلاس مادورو را به چالش کشیده است، از همین رو از منظر شهروندان ونزوئلایی دولت، بی‌‌‌‌‌کفایتی بر این کشور حاکم است، از همین رو رهبر مخالفان به راحتی توانست مشروعیت نیکلاس مادورو را به چالش بکشد، البته مسئله عدم مشروعیت رئیس‌‌‌‌‌جمهوری ونزوئلا به انتخابات ریاست‌‌‌‌‌جمهوری اخیر برمی‌‌‌‌‌گردد.

از منظر بسیاری از ناظران داخلی و فرامرزی و حتی شهروندان ونزوئلایی مادورو با تقلب در انتخابات نتایج را به نفع خود تغییر داد و از همین رو با تقلب توانست بر منصب ریاست تکیه بزند. در این میان تاکتیک‌‌‌‌‌های نیکلاس مادورو برای سرکوب مخالفان نیز چهره سیاسی این رئیس‌‌‌‌‌جمهوری را میان بازیگران منطقه و فرامنطقه‌‌‌‌‌ای مخدوش کرده است، او با تکیه بر ایدئولوژی سوسیالیستی و با توسل به اهرم فشار مخالفان را سرکوب ‌‌‌‌‌کرد و به زندان انداخت که همین مسئله صدای نهادهای حقوق بشری رادرآورد. مجموعه این عوامل موجب شد تا روز چهارشنبه شاهد خیزش مردمی در ونزوئلا و سوگند نمادین خوان گوایدو، رهبر مخالفان باشیم؛ چهره‌‌‌‌‌ای سیاسی که می‌‌‌‌‌خواهد در برهه انتقال قدرت، نقش رئیس‌‌‌‌‌جمهوری موقت را ایفا کند.

براساس داده‌‌‌‌‌ها و شواهد نیکلاس مادورو، چهره‌‌‌‌‌ای که از او تحت عنوان جانشین چاوز یاد می‌‌‌‌‌شود، نتوانست مطالبات مردم را محقق کرده و عدالت و انصاف را رعایت کند و حتی پایه‌‌‌‌‌های اصول سوسیالیستی را براساس تحولات قرن بیست‌‌‌‌‌ویکم بازتعریف کند. این مهم موجب شد تا ۹۵ درصد شهروندان ونزوئلایی طرح بی‌‌‌‌‌کفایتی‌‌‌‌‌اش را مطرح کنند. به بیانی دیگر، برخلاف کوبای پسا فیدل کاسترو که تلاش‌‌‌‌‌هایی را برای احیای زیرساخت‌‌‌‌‌های اقتصادی و سیاسی‌‌‌‌‌اش کرد، مادورو تلاش داشت تا با تکیه بر الگوهای سنتی، ونزوئلا را را اداره کرده و با سرکوب، صدای مخالفانش را خاموش کند. در این میان تاکتیک‌‌‌‌‌های به‌‌‌‌‌کارگرفته‌‌‌‌‌شده توسط نیکلاس مادورو توسط برخی کشورهای منطقه‌‌‌‌‌ای و جامعه جهانی با واکنش‌‌‌‌‌های تندی روبه‌‌‌‌‌رو شده است.

به باور افکار عمومی، مادورو اصول دموکراسی و قانون اساسی را نقض کرده است، در این میان، بازیگرانی که در صف مخالفان دولت‌‌‌‌‌های سوسیالیستی قرار دارند، خواه منطقه‌‌‌‌‌ای، خواه فرامرزی مانند ایالات متحده بلافاصله ریاست موقت خوان گوایدو را به رسمیت شناختند، اما بازیگرانی چون روسیه و چین که چندان به افکار عمومی جوامع‌‌‌‌‌شان اهمیت نمی‌‌‌‌‌دهند، ضمن حمایت از نیکلاس مادورو نسبت به دخالت در امور داخلی کشورها هشدار دادند. در این میان آنچه مورد تردید است، ماده‌‌‌‌‌ای است که خوان گوایدو به استناد به آن سوگند خورد.

برخی تفسیر حامیان خوان از این قانون را به چالش می‌‌‌‌‌کشند. با این حال در حال حاضر شاهد چنددستگی و چندصدایی حاکم بر فضای سیاسی ونزوئلا هستیم. پیش‌‌‌‌‌بینی می‌‌‌‌‌شود با تداوم اعتراض‌‌‌‌‌ها، موج سرکوب معترضان توسط نظامیان افزایش یابد. این مسئله طبیعتا واکنش‌‌‌‌‌های خارجی را به دنبال خواهد داشت و ممکن است کشوری چون آمریکا فشار و تحریم‌‌‌‌‌های نفتی بیشتری را علیه ونزوئلا تعریف کند. در چنین شرایطی باید در انتظار جنگ داخلی در ونزوئلا باشیم، چرا که هم‌‌‌‌‌اکنون میدان سیاست به دو بخش تقسیم شده است؛ نیکلاس مادورو، ارتش و دیوان عالی در یک طرف قرار دارند و خوان گوایدو در نقطه مقابل. اگر بخشی از بدنه ارتش هماهنگ با فرماندهان ارشد روبه‌‌‌‌‌روی معترضان نایستند، این مهم شاید زمینه را برای کنار رفتن مادورو، میراث‌‌‌‌‌دار چاوز، فراهم کند.